Bronisław Czech był pierwszym polskim narciarzem klasy światowej, taternikiem, ratownikiem górskim, trzykrotnym olimpijczykiem, instruktorem narciarskim, pilotem i instruktorem szybowcowym.

IMG2486Urodził się 25 lipca 1908 roku w Zakopanem. Skończył Szkołę Ludową Męską w Zakopanem, a potem przez pól roku uczył się w prywatnym gimnazjum. Naukę musiał przerwać ze względu na kłopoty finansowe rodziny. W wieku 17 lat został członkiem sekcji narciarskiej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego Zakopane. I od tego momentu rozpoczęła się wielka kariera sportowa Bronisława Czecha.

W 1927 roku zaczął występować w konkursach międzynarodowych. Startował w kombinacji norweskiej, skokach narciarskich, biegach, zjazdach i sztafecie. W 1928 roku ustanowił rekord skoczni Wielkiej Krokwi, oddając skok o długości 61 m. Trzykrotnie reprezentował Polskę na igrzyskach olimpijskich (w 1928, 1932 i 1936 roku) oraz na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym (w 1929 roku w Zakopanem, gdzie w biegu zjazdowym był bezkonkurencyjny. Kochał także wspinaczki górskie. Pokonał między innymi niemal pionową, południową ścianę Zamarłej Turni.

IMG2483

„Na tej właśnie drodze miał mrożącą krew w żyłach przygodę, która go pięknie charakteryzuje. Pokonywał Zamarłą po raz trzeci. Tuż przed ornym trawersem odpadł mu od ściany hak, na skutek ukruszenia się uchwytu. Czech przeleciał 15 metrów w powietrzu. Na szczęście dolny hak wytrzymał. Czech po krótkim odpoczynku ruszył jako pierwszy na wspinaczkę bez słowa, bo przecież jego towarzysze nie znali drogi. Dopiero po pokonaniu ściany okazało się, że jest potłuczony i silnie gorączkuje” - opowiadał Bronisław Chruścicki.

 

 

IMG2484Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w konspiracji. Był kurierem na trasie Zakopane – Budapeszt, pomagając żołnierzom przedostawać się do Węgier. W maju 1940 roku został zatrzymany przez Gestapo. Zadenuncjował go przedwojenny trener polskich zjazdowców, Austriak Sepp Rohl, który po klęsce Polski we wrześniu 1939 roku, już będąc oficerem Gestapo, postawił Polakowi ultimatum: albo będzie trenował niemieckich juniorów, albo pójdzie do obozu. Po odmowie jako jeden z pierwszych trafił do Auschwitz. Otrzymał numer 349. W obozie przyjaźnił się z rzeźbiarzem Xawerym Dunikowskim i działał w ruchu oporu rotmistrza Witolda Pileckiego. Kontynuował tutaj także swoje hobby, czyli malowanie pejzaży na zdobytych z trudem skrawkach papieru. Zmarł 4 czerwca 1944 roku z wycieńczenia.

"W Zakopanem musi być już piękna wiosna" – pisał w swoim ostatnim liście do rodziny datowanym z 22 maja 1944 roku.

"Razem przebywaliśmy w szpitalu, zmarł nagle, przy mnie, na udar serca, bez boleści(..). Wzruszający był moment jego zgonu. Siedzieliśmy w oknie, piękny słoneczny dzień. Przed naszym barakiem na placu obozowali Cyganie, grali bez przerwy na instrumentach rozmaite wesołe utwory muzyczne. Dowiedziawszy się od nas o nagłym zgonie p. Bronisława, przerwali granie i za chwilę zagrali Marsz żałobny Szopena". (H. Zdębska,  Bohater sportowy. Studium indywidulanego przypadku Bronisława Czecha (1908- 1944). Wydawnictwo Fall, Kraków 1997)

IMG2485Bronisław Czech został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Oświęcimskim. Jego symboliczny grób znajduje się na Starym Cmentarzu w Zakopanem.

 

 

 

 

 


Źródła:

R. Wryk, Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2015
H. Zdebska, Bohater sportowy. Studium indywidualnego przypadku Bronisława Czecha (1908 1944). Wydawnictwo Fall, Kraków 1997.
Bronisław Czech. Tragiczny koniec polskiego króla nart. http://www.polskie radio.pl
Bronisław Czech dusza polskich nart. http://sportowcydla niepodległej.pl